Υποθυρεοειδισμός και διατροφή

 Τι είναι ο υποθυρεοειδισμός;

Ο θυρεοειδής αδένας είναι ένας μικρός αδένας, σε σχήμα πεταλούδας, που βρίσκεται στο μπροστινό μέρος του λάρυγγα. Παράγει και αποθηκεύει θυρεοειδικές ορμόνες που επηρεάζουν σχεδόν κάθε σύστημα οργάνων στο σώμα.

Όταν ο θυρεοειδής αδένας λαμβάνει ένα σήμα που ονομάζεται θυρεοειδοτρόπος ορμόνη (TSH), απελευθερώνει θυρεοειδικές ορμόνες στην κυκλοφορία του αίματος. Αυτό το σήμα αποστέλλεται από την υπόφυση, έναν μικρό αδένα που βρίσκεται στη βάση του εγκεφάλου, όταν τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών είναι χαμηλά. Στον υποθυρεοειδισμό, ο θυρεοειδής αδένας δεν απελευθερώνει επαρκείς θυρεοειδικές ορμόνες, ακόμη και όταν υπάρχει άφθονη TSH.

Η χρόνια αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα (θυρεοειδίτιδα Hashimoto), κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στον θυρεοειδή αδένα, είναι η πιο κοινή αιτία υποθυρεοειδισμού.

Άλλες αιτίες πρωτοπαθούς υποθυρεοειδισμού είναι η έλλειψη ιωδίου, η λήψη ορισμένων φαρμάκων, οι χειρουργικές επεμβάσεις στον θυρεοειδή, η οξεία φλεγμονή του θυρεοειδούς και οι ιατρικές θεραπείες που βλάπτουν τον θυρεοειδή. Άλλες φορές, ο θυρεοειδής αδένας δεν λαμβάνει αρκετή πόσοτητα TSH. Αυτό συμβαίνει όταν υπολειτουργεί η υπόφυση και ονομάζεται δευτεροπαθής υποθυρεοειδισμός.

Όταν ο θυρεοειδής αδένας υπολειρουργεί, μπορεί να εμφανιστούν διάφορα συμπτώματα, όπως, υπερβολική κόπωση και δυσκοιλιότητα.

Έρευνες έχουν αποδείξει ότι, εκτός από τη φαρμακευτική αγωγή, η τροποποίηση της διατροφής και του τρόπου ζωής μπορεί συχνά να βοηθήσει στη μείωση ορισμένων συμπτωμάτων και στη βελτίωση της συνολικής ποιότητας ζωής σε άτομα με υποθυρεοειδισμό.

Μπορεί η υγιεινή διατροφή να βοηθήσει τα άτομα με υποθυρεοειδισμό;

Η υγιεινή διατροφή είναι σημαντική για όλους, αλλά μελέτες υποδεικνύουν ότι κάποιες διατροφικές παρεμβάσεις μπορεί να έχουν αρκετά οφέλη για άτομα με υποθυρεοειδισμό.

Η νόσος Hashimoto παρατηρείται πιο συχνά σε γυναίκες και ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας.

Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι οι διατροφικές αλλαγές μπορούν να ωφελήσουν τα άτομα με τη νόσο Hashimoto με διάφορους τρόπους, όπως η βελτίωση της λειτουργίας του θυρεοειδούς, η προώθηση ενός υγιούς σωματικού βάρους και η μείωση των συμπτωμάτων του υποθυρεοειδούς.

Η διατροφή χωρίς γλουτένη μπορεί να βελτιστοποιήσει τη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα, ενώ μια διατροφή υψηλής περιεκτικότητας σε λαχανικά και φρούτα μπορεί να προστατέψει από κυτταρικές βλάβες και να προάγουν τη διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους σε άτομα με νόσο του Hashimoto. Επιπλέον, ορισμένες μελέτες υποδεικνύουν ότι ο περιορισμός τροφών όπως τα δημητριακά και τα γαλακτοκομικά, θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη μείωση των συμπτωμάτων  και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων.

Επιπλέον, οι ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά όπως η βιταμίνη D, ο ψευδάργυρος, η θειαμίνη, η Β6, το ιώδιο, το μαγνήσιο και το σελήνιο μπορούν να επιδεινώσουν συμπτώματα υποθυρεοειδούς όπως κόπωση, άγχος και χαμηλή διάθεση, επομένως είναι απαραίτητο να βεβαιωθείτε ότι η διατροφή σας είναι καλά δομημένη και παρέχει τη βέλτιστη ποσότητα τόσο σε μακροθρεπτικά όσο και μικροθρεπτικά συστατικά.

Ποια θρεπτικά συστατικά είναι σημαντικά για τα άτομα με υποθυρεοειδισμό;

Ιώδιο

Το ιώδιο είναι ένα απαραίτητο μέταλλο που απαιτείται για την παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών και η ανεπάρκεια του μπορεί να οδηγήσει σε υποθυρεοειδισμό. Στην πραγματικότητα, η ανεπαρκής πρόσληψη ιωδίου είναι η πιο κοινή αιτία υποθυρεοειδισμού παγκοσμίως.

Τα συμπληρώματα ιωδίου, είναι καλό να λαμβάνονται μόνο σε περιπτώσεις χαμηλών επιπέδων στο αίμα. Η λήψη υπερβολικών ποσοτήτων είναι επιβλαβής για τον θυρεοειδή αδένα και μπορεί να προκαλέσει ακόμη και υπερθυρεοειδισμό.

Σελήνιο

Το σελήνιο είναι ένα άλλο μεταλλικό στοιχείο που είναι απαραίτητο για την υγεία του θυρεοειδούς. Χρειάζεται για την παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών και επίσης βοηθά στην προστασία του θυρεοειδούς αδένα από βλάβες που προκαλούνται από το οξειδωτικό στρες.

Τα συμπληρώματα σεληνίου μπορεί να είναι χρήσιμα για ορισμένα άτομα με υποθυρεοειδισμό. Για παράδειγμα, η συμπλήρωση με 200 mcg σεληνίου την ημέρα έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τα αντισώματα του θυρεοειδούς αδένα και βελτιώνει ορισμένα συμπτώματα όπως η χαμηλή διάθεση σε άτομα με Hashimoto. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι τα συμπληρώματα σεληνίου είναι απαραίτητα για όλα τα άτομα με υποθυρεοειδισμό. Η τοξικότητα του μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπτώσεις όπως νεφρική ανεπάρκεια, καρδιακή προσβολή και αναπνευστικά προβλήματα.

Ψευδάργυρος

Όπως και το σελήνιο, έτσι και ο ψευδάργυρος είναι απαραίτητος για την παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών και τη λειτουργία του θυρεοειδούς.

Η ανεπαρκής πρόσληψη ψευδαργύρου μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα.

Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι τα συμπληρώματα ψευδαργύρου θα μπορούσαν να είναι χρήσιμα για όσους πάσχουν από υποθυρεοειδισμό. Όταν χρησιμοποιούνται μόνα τους ή όταν συνδυάζονται με άλλα θρεπτικά συστατικά όπως το σελήνιο και η βιταμίνη Α, μπορεί να βοηθήσουν στη βελτίωση της λειτουργίας του θυρεοειδούς.

Βιταμίνες και Μέταλλα

Εκτός από τα θρεπτικά συστατικά που αναφέρονται πιο πάνω, υπάρχουν και άλλες βιταμίνες και μέταλλα που θα πρέπει να προσέχουν τα άτομα με υποθυρεοειδισμό.

• Βιταμίνη D: σε άτομα με υποθυρεοειδισμό είναι πιο πιθανό να παρατηρείται ανεπάρκεια βιταμίνης D. Τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα και να επιδεινώσουν τα συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού. Επειδή, η βιταμίνη D δεν συγκεντρώνεται σε πολλά τρόφιμα, η λήψη συμπληρωμάτων είναι συχνά απαραίτητη.
• Β12: Η ανεπάρκεια της Β12 παρατηρείται συχνά σε άτομα με υποθυρεοειδισμό. Αν τα επίπεδά της βιταμίνης είναι χαμηλά, συνίσταται η συμπληρωματική χορήγηση Β12 ή συμπλέγματος Β.
• Μαγνήσιο: Τα χαμηλά επίπεδα μαγνησίου συνδέονται με δυσλειτουργία του θυρεοειδούς αδένα και μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης υποθυρεοειδισμού. Η συμπληρωματική χορήγηση του έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει τα συμπτώματα του υποθυρεοειδούς.
• Σίδηρος: Τα χαμηλά επίπεδα και η έλλειψη σιδήρου παρατηρείται συχνά σε γυναίκες με υποθυρεοειδισμό. Η λήψη συμπληρωμάτων σιδήρου είναι απαραίτητη για την επίτευξη και διατήρηση υγιών επιπέδων του στο αίμα.

Τροφές που θα πρέπει να περιοριστούν 

Γλουτένη και επεξεργασμένα τρόφιμα

Η γλουτένη είναι μια ομάδα πρωτεϊνών που βρίσκεται στο σιτάρι, το κριθάρι και τη σίκαλη. Μελέτες υποδεικνύουν ότι τα άτομα με νόσο Hashimoto μπορεί να ωφεληθούν από μια διατροφή ελεύθερη σε γλουτένη.

Τα άτομα με τη νόσο Hashimoto έχει αποδειχθεί ότι έχουν αυξημένους δείκτες φλεγμονής και οξειδωτικού στρες. Το οξειδωτικό στρες είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από περίσσεια αντιδραστικών ενώσεων που ονομάζονται ελεύθερες ρίζες στο σώμα, οι οποίες υπερκαλύπτουν την αντιοξειδωτική άμυνα του σώματος και μπορεί να οδηγήσει σε κυτταρική βλάβη. Για αυτόν τον λόγο, είναι καλή ιδέα τα άτομα με υποθυρεοειδισμό να αποφεύγουν τροφές που μπορεί να συμβάλλουν στο οξειδωτικό στρες και τη φλεγμονή, όπως τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα, τα τρόφιμα και τα ποτά με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη και τα τηγανητά.

Σταυρανθή λαχανικά

Τα άτομα με παθήσεις του θυρεοειδούς θα πρέπει να αποφεύγουν τροφές που περιέχουν βρογχογόνα – ουσίες που βρίσκονται σε τρόφιμα όπως τα σταυρανθή λαχανικά και τα προϊόντα σόγιας που μπορεί να παρεμβαίνουν στην παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών.

Τα σταυρανθή λαχανικά όπως το λάχανο και το μπρόκολο είναι στην πραγματικότητα αρκετά χαμηλά σε βρογχογόνα. Επιπλέον, το μαγείρεμα τροφών που περιέχουν βρογχοκήλη μειώνει τη δράση της, καθιστώντας τις πιο ασφαλείς για άτομα με υποθυρεοειδισμό.

Διατροφή και φαρμακευτική αγωγή

Οι ειδικοί προτείνουν τη λήψη θυρεοειδικών φαρμάκων όπως η λεβοθυροξίνη τουλάχιστον 30 έως 60 λεπτά πριν από το πρωινό ή τουλάχιστον 3 έως 4 ώρες μετά το δείπνο. Λάβετε υπόψη ότι αυτό περιλαμβάνει την αποφυγή ποτών, τροφών και συμπληρωμάτων που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την απορρόφηση των φαρμάκων.

Ορισμένα συμπληρώματα, ακόμη και ο καφές, μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά την απορρόφηση των φαρμάκων, επομένως είναι σημαντικό να λαμβάνετε πάντα τη φαρμακευτική αγωγή με άδειο στομάχι και να περιμένετε τουλάχιστον 30 λεπτά πριν καταναλώσετε τροφές ή ποτά εκτός από νερό. Θα πρέπει επίσης να αποφεύγετε τη λήψη φαρμάκων για τον θυρεοειδή εντός 4 ωρών από τη λήψη συμπληρωμάτων σιδήρου ή ασβεστίου.